Năm mười tuổi, tôi về học lớp nhất ở trường Nam châu thành Bình Dương. Vì thiếu lớp nên lớp tôi học phải ngồi nhờ ở một phòng học của trường trung học bán công Phú Cường gần ty tiểu học Bình Dương.

Tôi thật ngỡ ngàng trước cảnh vật chung quanh, đất rộng ngưòi thưa, đi học phải nhờ bố chở, lúc biết đường, thì đi bằng xe thổ mộ hoặc xe "lam", nếu không có hai phương tiện này có lẽ tôi phải ở nhà thôi. Địa danh thì thật là lạ lùng, lúc thì gọi là Thủ Dầu Một, khi thì gọi là Bình Dương, còn chỗ tôi học thì gọi là ngã ba cây Sao quỳ vì có một cây cổ thụ cao ngất, gọi là cây sao, phải hỏi thăm mới biết, đừng mong tìm ra được tên đường.

Từ xóm nhà tôi ở đến trường, dọc theo hai bên đường nhựa, ruộng vườn bát ngát, cỏ hoa cây cối um tùm, tươi tốt và đặc biệt là người thì như không thấy ai. Thật là đầy hứa hẹn cho những việc đi chơi câu cá, bắn chim, thả diều... mà tôi lúc nào cũng thích cả.

Ngoài việc đến trường để học ra, tôi chỉ còn có việc rong chơi thôi, thật thoải mái vô cùng. Không lâu sau, tôi đã quen được tất cả những đứa trẻ xấp xỉ cùng lứa tuổi, cũng có ít nhất trên mười đứa, cùng học ở trường nam hay nữ châu thành Bình Dương, hay lớn hơn một chút, thì học ở bán công Phú Cường. Cả đám không kể gì là trai gái, lớn nhỏ, hễ tập họp lại là chí choé, không thể biết trước là có chuyện gì sẽ xẩy ra. Bao nhiêu là trò hấp dẫn như đánh đáo, bắn bi, chơi u, kéo co, đẩy cây, đá banh... đều hấp dẫn được lũ trẻ thơ này.

Quy luật tự nhiên cho cả bọn trẻ là cấm khóc, không thưa gởi hay khiếu nại, vi phạm sẽ không cho cùng tham gia các cuộc chơi, cả trai lẫn gái đều mặc nhiên ưng thuận.

Một buổi đá banh, mỗi bên độ bẩy tám đứa trai gái lẫn lộn, một anh lớn (cũng chỉ 15, 16 tuổi) làm trọng tài, và nhiều người đứng rải rác coi. Trong mấy phút đầu, bên tôi bị thua ngay một quả, người tung lưới lại con gái. Cả đám tức tối than oán, có đứa la to:

-Cái con nhỏ Xuyên đó chơi xấu dữ quá, nó thúc cùi chỏ mà trọng tài cũng ăn gian không bắt....

Mỗi đứa nói một câu nhưng vẫn tiếp tục đá, tôi lùi về hàng hậu vệ, vì bên kia công quá mạnh và mau, và đúng như lời than vãn, Xuyên giống như một con beo con, chân thì lừa, đá còn tay thì xô đẩy, cào, ai gần thì huých... cùi chỏ. Anh trọng tài quả ăn gian thật, chỉ đứng cười trừ thôi, trong lúc bọn nhỏ túm lại dành giật quả banh tưng bừng bất kể trời đất.

Một trái banh rơi về phía tôi, phản ứng của tôi là chận lại rồi đá thật mạnh về bên kia, bất ngờ Xuyên lao vụt đến, hứng trọn quả banh vào nửa mặt, banh vẫn bay về phía trước, còn Xuyên chơi vơi nghiêng lại đàng sau, tay ôm lấy mặt, ngã ngồi xuống. Tôi ngây người nhìn... Xuyên bật khóc, một người ở ngoài chạy vào đỡ nó ra khỏi sân, tôi ngỡ ngàng bước theo, trong lúc cả bọn vẫn đá qua lại không ngừng.

Một lát sau tôi lắc vai Xuyên, rụt rè hỏi:

- Xuyên... Xuyên... mày... có sao không?

Nó chỉ lắc đầu không nói và cũng thôi khóc. Tôi chỉ đứng mải nhìn vào sân banh chứ không trở vào đá tiếp, mỗi bên mất một, coi như đều nhau.

Bất chợt, có tiếng Xuyên hỏi:

-Sao mày không ra đá mà đứng đây?

Tôi quay lại, thấy nó đang nhìn tôi, và ấp úng trả lời:

-...Ơ... thôi... mày bị đau lắm đúng không?

Xuyên hơi cười, một bên gò má bị đỏ, nói:

-Tại gần quá tao né không kịp... không sao đâu...

Thật nhẹ cả người, tôi chỉ sợ nó oán tôi vì trả thù nó chơi xấu lúc đá banh thôi, trong khi tôi chẳng biết thù ghét ai cả.

Sau lần đó, khi chơi đùa những gì, Xuyên cứ nhất định phải ở cùng phe với tôi, dần dần những đứa trẻ chung quanh cũng thấy lạ nên hay chọc:

- Con nhỏ này sợ mày đá trúng mặt nữa nên phải theo phía bên mày...

Tôi cũng đã chỉ nghĩ đến được như thế thôi.

Những lúc kéo dây, mỗi bên bốn năm đứa trẻ, giữa là lằn gạch dưới đất, tôi luôn luôn phải để Xuyên đứng trước. Vì ngoài sự kéo cho thắng, còn thình lình "buông tay" để cả một loạt đối thủ mất đà, ngã chỏng vó lên trời. Nếu bị ngã, thì Xuyên không sợ bị người trước đè lên. Trò chơi như thế rất buồn cười và dễ dánh chửi nhau, nhất là đứa đứng sau cùng. Hơn một lần, tôi đã suýt trợn ngược mắt vì Xuyên đã ngã lên người tôi quá mạnh. Cứ như thế, bọn trẻ nô đùa thật hồn nhiên thoải mái theo từng ngày.

Cuối năm lớp nhất, chỉ có một mình tôi bị thi tiểu học, thế mới... ngơ ngác cả tâm hồn, chỉ vì tôi thiếu một kỳ thi lục cá nguyệt trong nửa năm đầu, phải đậu bằng tiểu học mới được tiếp nối bậc trung học. Ông anh tôi về bắt tôi phải học ôn lại tất cả năm để thi, tôi phải làm theo, không được tự do nô đùa với đám bạn trong mấy tháng hè. Tôi chả hiểu tại sao, nhưng cũng vẫn y lời.

Ngày thi, bố tôi chở ra trường Nam châu thành để thi, cũng có lẽ mất khoảng hai ngày gì đó, thí sinh thì càng lạ lùng đối với tôi, vì lẫn có cả những người lớn tuổi và già cả nữa. Sau đó là tôi lại được tự do nô đừa như cũ.

Trong xóm mấy phụ huynh nói với nhau là thằng nhỏ này đi thi hình như là primaire primiếc gì thì phải, tôi chẳng biết gì, bảo đi thi thì thi thôi. Ngày công bố kết quả, bố tôi chở tôi đi nghe, cùng với ba bốn đứa trẻ, trong đó cả Xuyên cũng có mặt. Bọn tôi chẳng có hứng thú gì cả nhưng cũng cố đứng nghe, mãi đến lúc tên tôi được đọc, bố tôi cười và xoa đầu tôi, anh tài xế bế bổng tôi lên, phát vào đít mấy cái la to lên:

- Mày thi một cái là đậu còn tao thi mấy lần chỉ đậu... trên ngọn cây thôi...

Cả bọn tôi ngơ ngác chả hiểu gì, bố tôi vừa cười nói:

- Chở bọn nó đi ăn mì hay hủ tíu gì rồi về, chiều rồi...

Lúc này chúng tôi mới thực sự thật vui mừng...

Hết mùa hè, chúng tôi trở lại trường và học chung một lớp đệ thất. Tất cả bọn đi xe đạp đến trường, chỉ có Xuyên là phải đi xe "lam", cũng chẳng sao, tất cả lại gặp đúng giờ ở trường thôi. Tôi cũng từng đi xe lam trước đó, dù chỉ mất hơn mười lăm phút xe chạy, nhưng chờ đợi thất thường, thật không thoải mái chút nào cả.

Một lần tôi thấy nó đi bộ ra bến xe, liền tới hỏi có đi chung không, nó ưng thuận liền và lên xe cho tôi chở đến trường. Nó bảo bố mẹ nó không cho nó đi xe đạp vì sợ tai nạn lắm, nhưng chính nó lại muốn đi xe đạp cho vui và tiện.

Tôi gò lưng đạp, vừa nói chuyện để quên... mệt. Có một đoạn giốc lúc đi xuống sợ ngã, không dám chạy mau, lúc lên thì cao quá, không thể nào đạp được nổi nữa, hai đứa xuống xe đi bộ lên dốc. Rồi Xuyên bảo để nó chở tôi, thế là tôi ngồi đàng sau, cho nó đạp xe.

Tôi nghĩ nó cũng khoẻ nhu tôi, vì lúc đùa nghịch nó không chịu thua ai bao giờ, hơn nữa đoạn đường chỉ còn lại gần một phần ba thôi, thế là tôi cứ ung dung ngồi đàng sau tỉ tê ca hát nho nhỏ. Mới hát có vài đoạn thì đã thấy xe lạng quạng, nhìn nó thấy mồ hôi vã ra đầy người, tôi giật mình biết nó đã... hụt hơi rồi, nên bảo nó ngồi lại đàng sau cho đuợc việc.

Dĩ nhiên là tôi đến trường sau những đứa bạn, tụi nó túm lại chọc hỏi:

-Bộ hai đứa mày đi lạc đường hả?

-Tại cái dốc, lúc đi lên không nổi, hai đứa đi một xe nặng quá...

Một đứa bảo:

-Sao dại quá vậy, lúc xuống mày phải đạp thiệt mau thì lúc lên mới dễ...

Nhờ biết được cái mánh lới nhỏ này mà tôi có thể đạp một mạch về đến nhà, không phải đổi tài xế nữa.

Học đệ thất, khác hẳn với lớp nhất, mỗi hai giờ là có thầy khác dậy, một hôm chúng tôi được nghỉ hai giờ sau, được về sớm. Thay vì về nhà liền, cả đám rủ nhau đạp xe gần khu ty tiểu học, vòng vo ra chỗ cây sao cổ thụ, nơi đó cây mọc thật nhiều, một vài con đường đất nhỏ đi sâu vào trong rừng, mà cành lá che gần hết lối đi. Thình lình một đứa reo thật to:

-Có trái sim...nhiều lắm....

Cả bọn quay nhìn lại, thấy nó vứt xe đạp, bước tới bứt lẹ những trái sim đen đen bằng ngón tay, cho vào mồm nhai nuốt, thế là tất cả đều làm theo như vậy. Tôi biết cây sim lúc còn ở miền Trung, hoa tim tím, còn trái thì cũng tím đen... nhưng chưa bao giờ ăn cả. Bây giờ cũng làm theo lũ bạn bứt bỏ vào miệng nhai nuốt, thấy cũng ngon, thế là bứt bằng hai tay rồi cho ngay vào miệng nhai, từ từ đã len lỏi vào những con đường nhỏ mà càng vào sâu bên trong lại chia thành nhiều lối, như đan lấy nhau, chúng tôi y như một bầy chim, xà vào, vừa ăn vừa đùa giỡn om xòm cả lên, mỗi đứa đi một ngả, mê say ăn sim chín.

Bổng dưng tôi giật mình và nói thật to:

- Đừng đi vô nữa, coi chừng lạc...

Tôi nhìn quanh phát rợn cả người, chỉ cần không để ý thì vô phương tìm lại chỗ cũ. Một vài tiếng hưởng ứng đâu đó là nên đi ra về, thế là tất cả những tiếng ồn ào di chuyển từ từ ngược trở lại chỗ bắt đầu vào, chúng tôi gặp lại nhau ở bìa rừng.

Một đứa phá lên cười, hai ba đứa rũ ra cười rồi cả bọn cùng cười giống như điên dại. Càng nhìn nhau khi cười, lại càng cười nhiều hơn, vì môi đứa nào cũng tím đen nham nhở, nhìn đã khôi hài, khi há miệng ra cười răng lưỡi đứa nào cũng đen ngòm, trông lại càng kinh dị vô cùng... cả bọn cứ cười đến đau cả bụng.

Thấy Xuyên đứng gần đang cười, tôi ôm chặt nó, há miệng nhe răng trước mặt nó kêu.. A...A, nó giật mình và hét lên lạc cả giọng nhưng vẫn cười. Tôi buông tay, nó vùng ra xa rồi bất thần nhẩy tới thoi một cái thật mạnh vào ngực, khiến tôi loạng choạng lùi lại vì đau, nhưng vẫn cười...

Sau đó chúng tôi lếch thếch thu dọn cặp sách lên xe đi về, dọc đường, thỉnh thoảng lại cười lên từng hồi.

Đến gần nhà chúng tôi tản mát ra, Xuyên xuống xe, mím chặt môi đi nhanh về nhà, thằng Hoà ở trước nhà tôi, nên hai đứa có lẽ cùng vào nhà một lượt, tôi chợt cảm thấy lo sợ cho nó, vì mỗi khi đi học về nó phải thưa trình với ba má nó là: thưa ba, má con đi mới đi học về, quên nói là bị đòn liền, má nó rất dữ, thường hay la mắng mấy đứa con, vốn dĩ rất nghịch ngợm.

Tôi vừa cầm cái bàn chải đánh răng thì tiếng má nó đã lanh lảnh:

-Trời ơi, đồ ôn dịch... bộ mày uống mực hả con... điên nè... điên nè...

Không biết nó trả lời sao chỉ nghe tiếng cán chổi bồm bộp và tiếng nó ré lên từ trong nhà ra tới ngoài đường:

-Tui ăn có mấy trái sim chớ có uống mực gì đâu... sao má đập tui dzữ dzậy.

Tôi thò mặt ra xem, nó nhìn thấy lại nhe răng định cười thì má nó đã ra tới cửa la to:

-Có đi dzô xúc miệng không?... hay mày muốn đứng đó...

Tôi thụt ngay vào đi đánh răng rửa miệng, may quá, hôm nay tôi về sớm không phải lúc ăn trưa, nên không mở miệng thì có ai biết gì đâu...

Mỗi sáng cả bọn lại thong thả đạp xe đi học, vẫn con nhỏ Xuyên gọn gàng, đi bộ ở phiá trước, khi tôi đến là ngồi lên đàng sau xe, vẫn con đường nhựa hai bên cỏ hoa tươi tốt, không khí thật trong lành, vẫn con dốc cao, trường học... nhưng tôi lại cảm thấy mọi thứ như thật mới lạ, bắt đầu bừng sống lên, như chưa từng có hôm qua. Và những buổi trưa chiều vui đùa, thời gian như vô tận, buổi tối, ngày mai như thật mông lung xa vời...

Một buổi chiều, tôi thấy nóng nực, xong đá banh vội về để tắm, Xuyên từ trong nhà tôi bước ra, chận tôi ở bên cửa, tôi nhìn nó linh cảm như có chuyện gì, mặt nó không có một nét cười như hằng ngày mà tái hẳn lại, nó nhìn tôi đăm đăm một lát rồi nói:

-Nhà tao sắp dọn về Sài Gòn rồi...

Tôi ngây người ra nhìn nó thật lâu rồi nói một câu thật ngớ ngẩn:

-Mày còn về lại đây nữa không?

Bỗng dưng nó mím môi lại, người rung động rồi nhè nhẹ lắc đầu và quay đi.

Hôm nao, đôi môi nhỏ nhắn đó mím lại để cố che đi mầu sim tím thơ dại với cả trời vui thú, giờ đây, nó cũng mím chặt như thế, nhưng lại để ngăn nỗi thê lương tràn ngập như biển rộng trong lòng.

Tôi chỉ biết ngây dại đứng nhìn theo mà lòng cũng đang ngập tràn cảm xúc.

Nếu bảo mầu tím của Nguyễn Hữu Loan trong bài thơ “Mầu Tím Hoa Sim” đã bao trùm cả đồi núi, ngậm ngùi đến tận lòng người qua nhiều thế hệ, thì mầu tím trong tôi lại vụng về, đơn sơ, thấp thoáng chỉ ở trên môi Xuyên thôi, nhưng nó đã ban cho tôi những giây phút ngây dại... mãi còn vương vấn.

Lối mộng hoa sim ngập núi đồi.

Môi em giọt tím nhuộm hồn tôi

Ngày đi giã biệt buồn không nói

Để lại bên lòng sắc hoa thôi.

-Ai bảo trẻ con không biết gì nào!

Mão Nguyễn

(Khóa 1)

Xem tiếp

Mục lục