VIẾT
VỀ MỘT NGƯỜI BẠN
Tôi muốn kể cho các bạn nghe
về một người bạn của tôi, cô
Nguyễn-Thị-Phụng, người Đà-lạt.
Cô học ở Lycée Yersin và bấy Bac Deux ở trường đó. H́nh
như Đà-lạt là sinh-quán và cũng là nơi cô
trưởng-thành th́ phải, tôi không biết rơ, v́ tôi đă
vô-t́nh không hỏi.
Tháng
1/1975, đơn-vị chúng tôi đang biệt-phái ở
tiểu-khu An-Xuyên, Cà-Mau, với hai phi-hành-đoàn
trực-thăng vơ-trang: một phi-hành-đoàn tản
thương, và một phi-hành-đoàn quan-sát L19. Nhiệm-vụ của tôi là
sỉ-quan không-trợ. Lúc ấy áp-lực
của địch-quân rất nặng, nên cắm trại
100%, không c̣n phép thường-niên nữa, nhưng cày cục
xin xỏ măi, rốt cuộc ông tư-lệnh rồi
cũng cho tôi bốn ngày phép đặc-biệt về Sài-g̣n
thăm gia-đ́nh. Ngày phép đầu tiên ở nhà, chờ
ba tôi ngủ, tôi mới nói với mấy chú cận-vệ
và tài-xế cho tôi mượn xe
Jeep đi chơi một chút, tôi nhớ thành-phố quá
đổi! Sau một hồi chạy loanh quanh, từ
Gia-Long, qua Lê-Lai, đến Pasteur, tôi ghé qua tiệm bánh
với cái tên rất ngộ nghĩnh: tiệm
bánh Lạc. Tiệm này nằm bên hông café Brodart, nơi
có con đường nhỏ cắt ngang từ Tự-Do
sang Nguyễn-Huệ. Trong
tiệm bánh, tôi mua một lúc 20 cái bánh kem đủ loại,
v́ má tôi và các em tôi rất thích bánh kem, nên tôi mua nhiều.
Cùng lúc ấy, tôi nh́n thấy một cô bé, cô đi ṿng ṿng
ngắm nghía rồi chỉ hai cái bánh, mỗi tay cầm một cái, vừa đi
vừa ăn. Nh́n cô má đỏ môi hồng, thật
dễ thương, nên lúc trả tiền, tôi trả luôn cho
cô ấy, xong tôi ra xe nổ
máy, rồi ngồi chờ… Tôi
nhớ là từ khi rời ghế nhà trường, tôi không
có cô bạn gái nào, tôi cũng không quen ai, và cũng không c̣n ai
yêu tôi nữa. Đời sống
của tôi lúc ấy vô trật-tự: khi th́ như
thầy tu, khi lè phè, khi say sưa, phá phách, nhiều lúc
bị quân-cảnh hốt…
h́nh như có một chút bất-cần trong cách
sống, nhưng hôm ấy khi gặp cô nhỏ, tôi cảm
thấy có một ít nhiều điều thay đổi, hay
trong ḷng tôi muốn có sự thay đổi? Tôi thấy thích cô nhỏ này.
Lúc cô đến trả tiền, tôi thấy bà chủ
chỉ tay ra ngoài và nói
điều ǵ đó… Cô nhỏ bước ra cửa
nh́n tôi thoáng ngạc-nhiên, tôi bước xuống xe, và hỏi "Cô bé má
đỏ môi hồng, người Đà-lạt mới
xuống phải không?" Cô bật cười và hỏi "Sao anh
biết hay vậy?" Tôi
nói tiếp "Lên xe anh đưa về. Nhà em ở đâu?"
Một thoáng ngập ngừng, nhưng cô cũng lên xe
ngồi và nói "Em ở đường
Trần-Hưng-Đạo" Nhà trọ cô ở
với người anh, trong một con hẻm nhỏ trên
đường Trần-Hưng-Đạo, hai anh em từ
Đà-lạt xuống học, và cô bé đang ghi danh học
ban Anh-văn ở đại-học văn-khoa Sài-g̣n. Thả cô xuống, tôi hẹn năm
giờ chiều sẽ trở lại đón cô đi
uống café. Và chiều hôm ấy tôi trở
lại bằng xe
Honda, tôi làm quen với anh của Phụng, và xin phép cho
Phụng đi chơi với tôi đến tối mới về.
Tôi đưa Phụng đi ḷng ṿng, rồi đi uống café, xem ciné, va cả ba ngày
phép sau đó, chiều nào tôi cũng xuống đón
Phụng đi chơi, tối mới về. Phụng
rất giỏi Pháp-văn, và một chút Anh-văn, cô ấy
thích dịch những bài nhạc Pháp ra lời Việt cho
tôi nghe, tính t́nh cô bé rất hồn nhiên, dễ gần
gũi, và rất tự-nhiên (tôi nghĩ có lẽ tại cô
học trường Tây nên cô mới vậy) Có
điểm đặc-biệt là Phụng rất thích
ăn ḿ gơ (xe ḿ bán dạo của mấy người Tàu)
nên tối nào đi chơi về, chúng tôi cũng đi
bộ ra đầu ngơ, ăn ḿ gơ, rồi tôi mới về
lại nhà ở Thủ-đức. Đêm cuối cùng, tôi đưa Phụng
địa-chỉ nơi tôi đóng quân, rồi hôm sau tôi
trở về đơn-vị. Miệt mài
với những lệnh hành-quân không ngừng nghỉ,
bổng một hôm tôi được thư của
Phụng, với địa-chỉ nhà cô, số 10
đường Sương-Nguyệt-Ánh, khóm Cô Giang,
Đà-lạt. Kèm trong thư
là một tấm h́nh bán-thân, Phụng mặc áo len đen, h́nh
chụp lúc cô học ở Yersin.
Tháng 3/75,
chiến-tranh bắt đầu leo
thang dữ dội. Là sỉ-quan không-trợ,
nhiệm-vụ của tôi là liên-lạc với bộ-binh
dưới đất, chỉ-dẫn cho họ cách
thức sắp xếp thương-binh, cách thả khói màu
để nhận-diện quân bạn, cách bố-trí bải
đáp, rồi tôi sẽ xin họ hướng đáp
để ra vô đều được an-toàn. Chúng
tôi phải xuống thật nhanh, bốc thương-binh,và tức khắc quay
đầu tàu trở lại, càng mau càng tốt. Lần
đó, trong một phi-vụ tải thương trong chi-khu
Hải-Yến, trực-thăng của chúng tôi với
rất nhiều thương-binh vừa được
bốc trên bải, bị địch-quân tấn-công,
vừa bắn vừa pháo, và chúng tôi chống trả mănh
liệt, nhưng tàu lên rất chậm v́ quá nặng. Mặc
dù hai chiếc vơ-trang bạn bay vần vũ bên cạnh
chúng tôi, bắn phá dữ dội để làm giảm
hỏa-lực của địch, nhưng tàu chúng tôi bị
trúng đạn ở bên phải, chông chênh, nghiêng ngă như
muốn rớt. Ba phi-hành-đoàn bị thương,
anh pilot ngồi bên ghế phải bị trúng đạn
bể gót chân, một xạ-thủ bị bể một bên
mông, và tôi bị trúng đạn nơi bắp chân, máu ra
nhiều, nhưng tôi và anh xạ-thủ c̣n lại, lôi anh
chàng bị bể mông vào giữa tàu, băng bó tạm. Tôi
gọi về bệnh-viện xin đáp khẩn-cấp, xin
y-tá chuẩn-bị cáng sẵn sàng, và khi tàu đáp xuống
bệnh-viện, tôi xin số ưu-tiên cho hai phi-hành-đoàn
trước, để tàu đưa họ về
bệnh-viện Phan-Thanh-Giản Cần-thơ, gần đơn-vị
của họ. Phần tôi, v́ chỉ bị trúng
thương ở phần mềm của bắp chân, nên
chỉ vài ngày là đi được, dù là đi khập
khểnh, nghiêng ngă, cà nhắc… Tôi lại được bốn ngày phép, nghỉ
dưỡng thương.
Tôi xuất-hiện ở cửa nhà
Phụng vào buổi chiều. Phụng
đang ngồi học bài, cô nhỏ giật ḿnh, rồi
lại bật cười
"Anh lại về phép hở?" Tôi không
trả lời thẳng, cứ ừ ừ, và rủ cô bé
đi uống café. Lúc thay áo xong, cô kéo tôi lại
trước tấm gương, đổi giày sang dép,
rồi dép mơng sang giày. Tôi
hỏi "Phụng làm ǵ vậy?" Cô
cười nói "Cho xứng với anh" Tôi quên
nói là cô bé khá cao, khoảng 1m60 hay 1m61 ǵ đó, thứ
dữ! Đêm đó tôi
đưa Phụng đi Queenbee nghe nhạc của Ngọc-Chánh,
Nguyễn-Ánh 9. Tôi say v́ uống quá nhiều
rượu, Phụng cũng uống nhắm môi
rượu của tôi đôi ba lần. Tố dẫn Phụng ra sàn nhảy, nhạc chậm
Rumba. Lúc quay cô nhỏ, sao tôi thấy nặng
quá, chừng nh́n xuống chân của Phụng: Trời
ơi, cô bé đi chân không! Tôi mắc cở lôi Phụng
trở lại bàn, tôi hỏi
"Sao Phụng đi chân không?" Cô bé
mới cười và nói
"Em thấy mấy cô kia nhảy nép
đầu vào ngực bạn, em muốn thử xem nó ra làm
sao… " Hai
đứa tôi cùng cười lớn rồi
quyết-định đi về. Đêm
cuối cùng của ba ngày phép, chúng tôi ngồi ở
đầu ngơ, chờ xe ḿ gơ, bất-ngờ Phụng
hỏi tôi "Có
khi nào anh nghĩ đến chuyện lập gia-đ́nh
không?" Tôi trả lời không, rồi kéo ống
quần lên, chỉ bắp chân c̣n băng trắng, tôi nói
"Lính trận dễ gánh muối đi bán lắm"
Phụng không hiểu hỏi là sao, tôi phải nói lại
"Gánh muối đi bán là đi bán muối, là ngũm
củ từ" Phụng bật cười khúc
khích "Dân Sài-g̣n ăn nói lạ kỳ quá... " và lúc
đó Phụng mới biết là tôi đă bị
thương.
Sau 30 tháng 4, 1975, tôi không c̣n gặp
lại Phụng nữa, tôi đi tù cải-tạo.
Gần một năm rưởi, tôi cũng quen dần với
cảnh tù tội, tối bị cùm hai chân, sáng lại
thả ra, đi cuốc đất trồng khoai. Tôi lại bị chuyển trại,
từ căn-cứ Trảng Lớn đến trại
Dongpan dưới chân núi Bà Đen, Tây-ninh. Trại
do bộ đội chánh-qui quản-lư, cởi mở,
nhẹ nhàng hơn, cho phép chúng tôi viết thư. Tôi viết hai lá, một cho
má tôi báo tin tôi vẫn c̣n sống và c̣n khỏe mạnh, lá
thứ hai , tôi gửi cho Phụng, về địa-chỉ
cũ, chỉ cầu may thôi, tôi không chắc là Phụng lúc
bấy giờ ở đâu nữa. May thay, mấy tháng
sau, Phụng viết thư
trả lời, và kể cho toi nghe, Phụng đă bỏ
học một năm, trở về Đà-lạt sống
với ba mẹ. Phụng mới xuống Sài-g̣n xin
đi học lại, và trong dịp trở về thăm
nhà th́ nhận được thư
của tôi. Từ đó, chúng tôi lại viết thư cho nhau, mỗi khi
được phép của trại. Phụng có cái hay là
mỗi lá thư của cô bé là một chuyện vui,
chuyện học hành, bạn bè…
chớ không bao giờ nhắc nhở ǵ
đến chế-độ mới v́ cô ấy biết
thư sẽ bị kiểm-duyệt, sợ bị xé
bỏ. Tôi có gửi cho Phụng một số
địa-chỉ của gia-đ́nh các bạn cùng trại
sắp được phép thăm nuôi, và v́ Phụng
biết tôi đánh đàn rất hay nên cô ấy đến
gặp gia-đ́nh các bạn tôi, xin gửi chút quà cho
tôi. Có lần Phụng gửi cho tôi những tập
nhạc của ban Phượng-Hoàng (Lê-Hựu-Hà,
Nguyễn-Trung-Cang… ),
360 ca khúc hay nhất của The Beatles, ca khúc của Lobo,
Beegee… thành ra tôi chơi đàn với nhạc lư đúng
hơn là trí nhớ. Trong
trại, chúng tôi tổ-chức chơi nhạc vào cuối
tuần cho các bạn cùng trại nghe. Tôi hát
không hay lắm, nhưng tôi có thể hát những bài tủ
của tôi, như Cơn Mưa Phùn, Bay Đi Cánh Chim
Biển của Đức-Huy, Chiều Nội-Trú Bâng Khuâng
của Nguyễn-Trung-Cang, Unchained Melody, How Can I Tell Her
của Lobo, How Deep in Your Love của Beegee, Mal, Capri C'est Fini,
If You Go Away… Tôi
được anh em cùng trại biết nhiều và thương
mến.
Tháng 4, 1980,
Phụng gửi cho tôi một lá thư,
nói rơ là cô mong tôi được thả trong dịp lễ
ấy để về kịp dự lễ ra
trường của Phụng, và đám cưới cô sau
đó. Đúng như Phụng mong ước, trại
tôi có một đợt thả về, gần nửa trại
viên được phóng-thích, nhưng điều đáng
buồn là không có tên tôi, nhưng tôi nghĩ và cảm
thấy buồn cười: Phụng làm như tôi
đang đi du-lịch, muốn về lúc nào th́ về, cô
bé quên là tôi đang ở tù! Nghĩa, một trong
những người bạn tôi thân được về
trong dịp ấy, hắn là thành-viên đánh bass trong ban
nhạc tù của tôi (Nghĩa bây giờ đang
định-cư tại
Sau ngày lễ 2/9, tôi có tên về,
nhưng măi đến tháng 11/80 tôi mới có giấy ra trại
về đoàn-tụ gia-đ́nh. Về
đến nhà, tôi buồn biết mấy khi thấy nhà tôi
đă quá nghèo, má tôi quá cực khổ, tôi c̣n sáu người
em, cả trai lẫn gái, tôi đă làm đủ thứ
nghề để có gạo phụ với má tôi nuôi em.
Vài tháng sau đó, có lần Nghĩa đạp xe lên nhà tôi, bảo có
Phụng từ Đà-lạt xuống, và muốn gặp
tôi. Tôi cứ chần
chừ măi đến hôm sau tôi mới t́m Phụng.
Trở lại căn nhà trọ cũ, tôi gơ cửa và
gọi tên Phụng, nhưng chỉ có anh của Phụng ra
đón. Anh nh́n tôi một
hồi lâu mới nhận được, anh nói tôi gầy
quá. Anh bảo
Phụng đi Vũng Tàu với bạn gái, mai mới
về. Nh́n thấy
bàn học của Phụng vẫn c̣n ở chỗ cũ,
tôi xin anh cho tôi được vào nh́n lại, và anh gật
đầu. Tôi
bước vào, nh́n thấy mọi vật đều
vẫn như ngày xưa, sách vở xếp gọn gàng.
Tấm ảnh Phụng rọi
lớn, c̣n lộng trong khung kính, y hệt như tấm
ảnh ngày xưa Phụng gửi cho tôi những ngày tôi c̣n
ở lính. Nh́n xuống góc, tôi thấy h́nh tôi
nhỏ ở một góc khung, tôi nói anh cho tôi xin lại
tấm h́nh cũ, anh bối rối hồi lâu rồi nói "Mai chiều
Phụng về, Phương nói với Phụng dễ
hơn" Tôi ra về, và hôm sau đă không trở
lại nữa. Tôi biết tôi đă mang ơn Phụng
quá nhiều rồi, những kỷ-niệm vui buồn chúng
tôi đă có với nhau, niềm an-ủi chân t́nh của
Phụng đă giúp tôi vượt qua được
những cơ cực đau khổ của cảnh tù
đày… Tôi biết ơn Phụng nhiều biết
mấy, nhưng tôi không muốn làm phiền cô ấy
nữa, tôi chỉ mong thời-gian sẽ giúp Phụng quên
được tôi…
Ai trong các
bạn, có về qua Đà-lạt, xin ghé trường
trung-hoc Phan-Đ́nh-Phùng, gặp cô giáo
Nguyễn-Thị-Phụng dạy sinh-ngữ, nhắn dùm tôi
một lời thăm hỏi rất ân-cần. Tôi vẫn luôn hoài nhớ đến
cô, đến một t́nh bạn chân-thành cô đă cho tôi.
Cho tôi gửi lời chúc sức
khỏe đến cô, và lời tạ ơn đến
người bạn cũ.
HUỲNH-ĐỨC-PHƯƠNG