Những dấu hiệu cảnh báo nên để
ư…
để tránh tai họa về sức khoẻ.
Các vụ đau đớn hay bệnh tật thông thường rất có thể là chẳng có ǵ quan trọng… nhưng đôi khi lại cực kỳ nghiêm trọng. V́ vậy chúng ta cẩn phải cẩn thận cân nhắc những ǵ phải làm mỗi khi sự việc xẩy ra cho chúng ta
1- Khi không thấy tức thở
Lư do: có thể là do nghẽn mạch phổi (pulmonary embolus)
Nhận xét: Cảm thấy khó thở sau khi tập thể dục hay đang ngồi có thể là do vận động hay do ưu tư lo lắng. Nhưng nếu đột nhiên bị khó thở có thể là do chứng nghẽn mạch phổi do cục đông máu làm nghẹt mạch máu trong phổi. Bệnh này có thể nguy hiểm tới tính mạng. Một lư do khác là tim lên cơn đau hoặc trụy tim.
Cả hai t́nh huống trên đều làm cho bệnh nhân thở gấp hay khó chịu hoặc cảm thấy thiếu không khí . Cẩn đưa bệnh nhân đi cấp cứu
2- Tim đập
rộn trong khi đang ngồi
yên
Lư do: có thể là do lên cơn đau tim (heart attack)
Nhận xét: Đánh trống ngực (palpitations) có thể chỉ là v́ ưu tư lo lắng, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của cơn đau tim hay chứng loạn nhịp tim (arrhythmia) . Nên liên lạc với bác sĩ ngay
3- Choáng váng chóng mặt
khi ra khỏi
giường
Lư do: có thể là do huyết áp
thấp
Nhận xét: Chóng mặt vào buổi
sáng đươc gọi là "huyết áp thế
đứng thấp" (orthostatic hypotension) gây ra bởi
sự loại nước (dehydration) , bệnh tiểu
đường, bệnh Parkinson, bệnh trụy tim, hay
thuốc men bao gồm cả thuốc lợi tiểu và
thuốc huyết áp.
Một lư do khác có thể là
chứng "chóng mặt tư thế nhẹ " (benign
positional vertigo) gây ra bởi sự xáo trộn của các
bộ phận cân bằng của tai trong. Nên đi gặp
bác sĩ để chẩn đoán
4- Nước tiểu ṛ rỉ
Lư do: có thể là do chứng xón
đái (urinary incontinence) mà nguyên nhân không phải v́ lăo hoá,
nhiểm khuẩn đường tiểu (urinary tract
infection-UTI) , bệnh tiền liệt tuyến, dây thẩn
kinh bị ép. hoặc tiểu đường
Nhận xét: đi gặp bác sĩ
để chẩn đóan
5- Đầu đau như búa bổ
Lư do: có thể là do xuất
huyết năo
Nhận xét: Trong phần lớn
trường hợp đó là triệu chứng của
chứng nhức nửa đầu (migraine) chỉ cần
uống thuốc giảm đau và nghỉ ngơi là
hết. Nhưng một vài trường hợp hiếm
xẩy ra là chứng nhức đầu có thể là dấu
hiệu có khối u hay xuất huyết trong năo. Cẩn
đặc biệt chú ư là khi bị đau nhiều nửa
bên đầu một cách đột ngột và kéo dài mà
lại kèm theo buồn nôn, ói mửa, và chảy nước
mắt. Trong trường hợp sau này phải đi
bệnh viện gấp
6- Mắt bị sưng vù
Lư do: có thể là do viêm dây thần
kinh mắt (optic neuritis)
Nhận xét: Dây thần kinh mắt
có thể bị nhiễm khuẩn hay bị dị ứng. Nếu
chữa sớm th́ không hại ǵ cho mắt v́ vậy
cần đi bác sĩ khẩn cấp.
7- Tai đau và mắt nh́n thấy hai h́nh (song thị)
Lư do: có thể do tai giữa bị
nhiễm khuẩn
Nhận xét: Bệnh có thể
trở thành nghiêm trọng bất ngờ v́ vậy cần
đi bác sĩ cấp thời nếu chứng đau không
dứt và/hoặc có bị thêm chóng mặt lảo
đảo, nhức đầu, ói mửa, song thị,
nửa ngủ nửa thức, cổ cứng đơ,
sưng ở sau tai, sốt nhiều và liệt mặt.
8- Tự nhiên giảm sút
kư
Lư do: có thể là do ung thư.
Nhận xét: Nếu ăn uống
vẫn b́nh thường như cũ mà đột nhiên
bị sút cân th́ có thể là bị bệnh ác tính.
Một nguyên nhân khác cũng có thể là do sự bất b́nh thường nội tiết (endocrinic abnormality) như bệnh tuyến giáp trạng (thyroid disorder), trầm cảm hay tiểu đường. Nên đi gặp bác sĩ ngay để chẩn đoán.
9- Đột
nhiên đau háng
Lư do: có thể là do tinh hoàn bị
xoắn
Nhận xét: Đây là một
khuyết tật bẩm sinh khá thông thường. Ống
dẫn tinh trùng bị xoắn làm máu không chạy tới
tinh hoàn. Cơn đau cũng giống như bị đá
vào háng. Đôi khi ngoài cơn đau c̣n thấy bị
sưng nữa. Trong ṿng 4 hay 6 tiếng th́ c̣n cứu
đươc, chứ trễ từ 12 đến 24
tiếng th́ coi như phải cắt bỏ. Một nguyên
nhân khác có thể là nhiểm khuẩn mào tinh hoàn (epididymis)
tức là bộ phận trữ tinh trùng. Trong trường
hợp này có thể dùng trụ sinh để chữa
trị
10 - Đau nhói gan bàn chân
Lư do: có thể là do bệnh thần
kinh (neuropathy)
Nhận xét: Đau nhói cứ tái phát
ở bất cứ chỗ nào trên cơ thể có thể là
do sự nén ép dây thần kinh, tăng thông khí phổi
(hyperventilation) hoặc bệnh thẩn kinh. Liên lạc
với bác sĩ càng sớm càng tốt
11- Vết thâm tím măi không tan
Điều ǵ xẩy ra: bệnh
tiểu đường
Nhận xét: Vết đứt hay
thâm tím chậm lành có thể là dấu hiệu của
bệnh tiểu đường (dấu hiệu khác
gồm có da bị ngứa hoặc đau nhói bàn tay hay bàn
chân).
Nên t́m cách giảm cân ( giảm 10
phẩn trăm trọng lượng ảnh hưởng
đáng kể lên mức đường trong máu), tập
thể dục và coi chừng thói quen ăn uống.
12 - Răng đau
buốt khi ăn xô cô la
Điểu ǵ sẽ xẫy ra: viêm
lợi
Nhận xét: Một trong những
dấu hiệu đầu tiên của sâu răng là nhạy
cảm với đồ ngọt. Dấu hiệu
đầu tiên khác là răng mất mầu và có mùi khi cà
răng.
Kỹ thuật laser có thể phát
hiện sớm các ổ răng sâu và tiêu diệt các vi
khuẩn trươc khi làm sâu răng
13 - Ṿng eo rộng 42 inch
Điều gỉ sẽ xẩy ra:
bất lực
Nhận xét: Có thể bây giờ
chưa có vấn đề nhưng trong tương lai
bạn có thể bị loạn năng cường
dương (erectile disfunction) . Nguyên do là v́ khi đàn ông quá
mập các động mạch thường hay bị
nghẹt nên ḍng máu không đủ làm cho cương. Hăy
tập thể dục đều cho đến khi eo thon
lại, thắt vừa dây lưng 34 inch
14 - Mắt thoáng không thấy ǵ — chỉ trong một
giây
Lư do: có thể là do đột
quỵ (stroke)
Nhận xét: Các yếu tố
rủi ro chính của đột quỵ là cao huyết áp
(trên 140/90) và cholesterol toàn phần cao hơn 200. Bị tê một bên người và
tạm thời hai mắt không nh́n thấy ǵ là những
dấu hiệu đáng chú ư nhất.
Đột nhiên bị tê, nói liú
lưỡi, hay mất thăng bằng có thể là bẳng
chứng của một cơn đột quỵ nhẹ
gọi là đột quỵ thiếu máu cục bộ
đoản kỳ (transient ischemic attack- TIA). Đột
quỵ nhẹ này thường báo trước một
đột quỵ thật sự nên khi có triệu chứng
của TIA thỉ phải gặp bác sĩ ngay
15 - Có cảm giác như
bị ợ nóng (heartburn)
Lư do: có thể là do chứng đau
thắt (angina)
Nhận xét: Đau ngực cả
hàng giờ, lúc có lúc không, được bác sĩ gọi là
"hội chứng mạch vành không ổn
định" (unstable coronary syndrome). Nguyên nhân là v́ các
cục đông máu đươc tạo thành bên trong thành
động mạch vành ngay tại chỗ mảng (plaque)
bị bể vỡ. Khoảng 50 phẩn trăm những
người có hội chứng trên đây sẽ bị lên
cơn đau tim trong ṿng 6 tháng sau. Mỗi khi thấy đau
thắt ngực, cần phải đi bệnh viện
16 - Đau lưng nhiều
Lư do: có thể là do chứng ph́nh
mạch (aneurysm)
Nhận xét: Đau cũng
tương tự như vừa dọn dep xong tủ
quẩn áo bề bộn. Thế nhưng chườm nóng,
nghỉ ngơi, uống thuốc giảm đau thông
thường lại không khỏi. Nếu không phải v́
tập thể dục th́ đau lưng bất chợt
như vậy có thể là dấu hiệu của chứng
ph́nh mạch. Chứng đau này chỉ hết khi
động mạch chủ bị bể. Một nguyên nhân
khác của chứng đau lưng này –kém phần nguy
hiểm hơn–là sạn thận.
Bác sĩ cho chụp CT scan để xác định
vị trí và h́nh dạng của chỗ mạch ph́nh, sau
đó cho uống thuốc huyết áp hay giải phẫu
ghép nối nhân tạo.
17- Ngổi lâu trên ghế không yên
Lư do: có thể do các cơ lưng
bị căng thẳng
Nhận xét: Nếu cứ phải
thay đổi vị thế ngồi luôn tức là có
dấu hiệu các cơ lưng bị căng thẳng và
điều này có thể dẫn đến đau lưng
dưới. Cẩn phải lựa chọn ghế ngồi
cho thoải mái, sao cho đầu ở vị trí ngay
đối với cột sống để giảm
tối thiểu sức căng thẳng trên cổ, vai và
lưng dưới
18 - Bạn mới biết thân phụ bị cao
huyết áp
Điều ǵ sẽ xẩy ra:
bạn cũng sẽ bị cao huyết áp luôn
Nhận xét: V́ bệnh cao huyết
áp vừa phải không có dấu hiệu bên ngoài nên cẩn
phải đo huyếp áp mỗi năm một lần,
nhất là nếu trong gia đ́nh có tiền sử bị cao
huyết áp. Nghiên cứu cho thấy là những người
bị căng thẳng tinh thần v́ cha mẹ mắc
bệnh cao huyết áp cũng có nhiểu rủi ro bị
bệnh này luôn. Nếu số đo huyết áp cao hơn
140/90, bạn nên tập thể dục nhiều hơn, t́m
cách sụt cân, giảm sodium trong chế độ ăn
uống, ăn loại cá tốt cho tim, uống nhiều
vitamin C.
19 - Tay bị run khi
tập thể dục
Lư do: có thể là do cơ bắp
bị mỏi mệt
Nhận xét: Nếu bạn đă
bỏ tập cả nhiều tháng th́ cơ bắp bị
run có thể là v́ mệt mỏi. V́ vậy khi mới tập
trở lại bạn nên tập vừa phải,
đừng tập quá mệt. Bạn hăy ngưng tập khi
cảm thấy các cơ bắp bắt đầu run
20 - Trong bàn tiệc bạn thấy mọi thứ
đều quay cuồng
Lư do: do bạn đă quá chén
Nhận xét: Rượu làm suy
yếu hệ thần kinh trung ương. V́ vậy nếu
bạn uống quá nhiều, tất cả những ǵ trong
cơ thể có liên quan tới hệ này sẽ đều
bị suy yếu: trí phán đoán, khí sắc, khả năng
phối hợp và quân b́nh, sự nhạy cảm với
đau đớn, khả năng sinh dục… Bạn nên
tránh đừng uống rươu nhiều. Bạn nên
nhớ là nếu nồng độ rượu trong máu
hơn 0.06 phần trăm là trên pháp lư bạn đă bị
coi như là say rượu
21- Đau dai dẳng ở bàn chân và cẳng chân
Lư do: nhiểu triển vọng là do
gẫy xương v́ sức nén (stress fracture)
Nhận xét: Cũng giống như
các mô khác trong cơ thể, xương tự tái tạo.
Nhưng nếu bạn tập thể dục quá mạnh,
xương không có cơ hội để lành trở
lại nên một vết gẫy v́ sức nén (stress fracture)
sẽ có thể xuất hiện. V́ thế mu bàn chân và phiá
trước cẳng chân sẽ đau dai dẳng. Bạn
càng tập thể dục th́ càng đau và ngay cả khi ngưng
nghỉ cũng đau. Uống thuốc ibuprofen hay paracetamol
không ăn thua ǵ.
Thuốc mầu phóng xạ cho
thấy chỗ xương gẫy qua h́nh chụp tia X, và
bác sĩ sẽ bắt bạn phải nghỉ tập cho
đến khi xương lành. Trường hợp xấu
nhất là bạn phải bó bột vài tuẩn.
22 - Đau như cắt ở bụng
Lư do: V́ vùng giữa xương
sườn và háng có kẹt đầy các bộ phận nên
đau có thể là triệu chứng hoặc của viêm
ruột thừa, viêm tụy tạng hoặc của túi
mật bị sưng. Cả ba trường hợp
đểu có cùng một nguyên nhân: v́ một lư do nào đó
các bộ phận này đă bị nhiễm khuẩn nguy
hại đến tính mạng.
Nhận xét: Nếu để
bộ phận nói trên bể vỡ ra th́ bệnh nhân có
thể bị chết, v́ vậy cẩn đi bệnh
viện cấp thời
23- Cẳng chân bị đau
và sưng to
Lư do: có thể làdo chứng huyết khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis –DVT)
Nhận xét . Chỉ cẩn ngổi một chỗ liền chừng 6 tiếng hay hơn là máu sẽ tụ ở cẳng chân dưới tạo thành cục đông máu (gọi là chứng huyết khối tĩnh mach sâu). Cục đông máu đủ lớn sẽ làm nghẹt tĩnh mạch bắp chân gây đau và xưng. Xoa cẳng chân là điểu đầu tiên bạn sẽ làm nhưng cũng là điều tệ hại nhất v́ cục đông máu lớn có thể chạy ngược lên phổi, điều nầy gây nguy hiểm đến tính mạng của bạn.
Muốn chụp h́nh tia X để định bệnh DVT bác sĩ phải chích chất mẩu vào tĩnh mach. Bác sĩ sẽ cho thuốc làm tan cục đông máu hoặc đặt cái lọc vào tĩnh mạch để chặn cục đông máu không cho chạy lên phổi
24 - Tiểu tiện bị đau
Lư do: có thể là do ung thư bàng quang (bọng đái)
Nhận xét: Rặn tiểu là cả một cực h́nh và nước tiểu lại có màu rỉ sắt. Đau và máu trong nước tiểu là hai triệu chứng của ung thư bàng quang. Hút thuốc là yếu tố rủi ro bị bệnh lớn nhất. Nếu khám phá sớm bệnh có 90 phẩn trăm triển vọng đươc chữa khỏi.
Nhiễm khuẩn bàng quang cũng có cùng các triệu chứng như trên