Tổ tiên chúng ta đã ứng dụng học thuyết âm dương trong ăn uống, nhờ vậy mà ít bệnh. Thời nay, nhiều người cứ nghĩ ăn nhiều thịt mới sang.

Nhưng thịt (heo, bò, gà) thuộc dương, nếu không dùng các thực phẩm có tính "âm" để bình ổn cơ thể thì dương sẽ vượng, tính tình nóng nảy, thậm chí hung dữ. Do vậy, những người dễ giận được khuyên nên ăn chay với nhiều rau và quả nhiên tính khí dịu đi. Trong bữa ăn của bà con mình thường có đĩa rau sống cũng vì vậy.

Rổ rau sống có những gì? Loại rau không thể thiếu được trong rổ rau sống là xà lách. Nếu tính kỹ thì chúng ta có khoảng 100 chủng loại xà lách, loại cuộn, loại quăn, loại lá dầy, lá mỏng, loại lá ngắn, lá dài... nhưng tựu trung chúng đều chứa nhiều chất khoáng gồm canxi, sắt, mangan, kẽm, đồng, magie, iode, kali, natri, clor, phosphate, sterol, carotene... các vitamin cần thiết như A, B, C, D, E... Theo Đông y, xà lách có tác dụng giải nhiệt, lọc máu, khai vị (vì chỉ cần nhìn thấy đĩa rau sống là các men tiêu hóa đã tiết ra sẵn sàng đón nhận bữa ăn rồi). Xà lách còn có tác dụng an thần, chống ho, chống táo bón, lợi sữa, lợi mật. Vì thế bạn ăn bữa tối với một đĩa xà lách cảm thấy giấc ngủ êm dịu hơn.

Chiếm số lượng không nhỏ trong rổ rau sống của bà con miền Nam có họ hàng nhà giá đậu xanh. Theo y văn cổ thì giá đậu xanh là thực phẩm bổ dưỡng (chứa 40% protein tương đương với thịt và sữa), dễ tiêu hóa và là chất giải độc đa năng cả nội, ngoại sinh. Giá đậu xanh chứa vitamin E, A, C nên chống lão hóa, chống ung thư. Chất béo trong giá gồm các axít béo chưa no rất cần cho tế bào não, nên người trẻ, người già ăn giá như một thứ rau mỗi ngày là thuốc phòng bệnh lú lẫn (Alzheimer). Phụ nữ Nhật dùng giá đậu xanh giống như thuốc để "thanh xuân hóa".

Các nhà khoa học đã chứng minh phụ nữ mỗi ngày ăn 0,5kg giá sẽ có hàm lượng estrogen cao hơn những phụ nữ khác. Giá còn có tác dụng giảm ho, kháng viêm, đặc biệt với viêm thanh quản. Nếu bạn bị khan tiếng hãy rửa sạch giá ăn sống mỗi lúc 50g, ngày ăn 4 lần tự nhiên thấy giọng trong veo mà không cần dùng thuốc. Nhiễm trùng đường tiểu rầm rộ, chưa gặp được bác sĩ cũng nên dùng món rau này làm dịu chiến sự.

Một loại kháng sinh thiên nhiên tuyệt vời được bà con đưa vào rổ rau đó là rau dấp ca. Đông y dun g rau dâp ca  chưã thổ huyết, viêm đường hô hấp trên và đau mắt. Nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy rau dấp cá có tác dụng điều trị viêm kết mạc do trực trùng mủ xanh. Rau dấp cá chống được vi khuẩn gram (-) nên chị em bị huyết trắng ăn dấp cá chừng 3 ngày là thấy từ giảm đến hết.

Rổ rau sống cũng không thể thiếu những loại rau có mùi thơm đặc trưng như kinh giới, tía tô, húng, rau mùi (ngò thơm)... Rau kinh giới chữa cảm phong thấp, làm phát hãn (ra mồ hôi). Mới đây các nhà khoa học còn phát hiện ăn rau kinh giới với món đậu hũ (đậu phụ) giúp phụ nữ chống loãng xương, vì kinh giới chứa progesterone và đậu hũ chứa estrogen. Hai hoóc-môn này thay thế cho hoóc-môn buồng trứng khi phụ nữ mãn kinh làm tăng hấp thu canxi đưa vào xương. Rau tía tô thì giúp giải cảm. Người Nhật uống lá tía tô thay trà, dùng gội đầu, tắm rửa thấy da đẹp hơn.

Nếu bạn súc miệng bằng nước tía tô sẽ làm thơm miệng vì tinh dầu tía tô sát trùng. Da mẩn ngứa, mụn cóc, dùng lá tía tô chà lên, mụn nhỏ sẽ bay lúc nào không hay. Còn rau mùi (ngò thơm) lại có tác dụng kích thích tiêu hóa nhờ tinh dầu. Ít ai biết rau mùi chứa vitamin A cao gấp 10 lần cà chua, hàm lượng canxi và sắt cũng cao hơn các rau khác. Ngoài ra nó còn chứa vitamin nhóm B (B1, B2, B6, B12) vitamin E, C và selen. Riêng anh chàng húng thì có nhiều bà con.

Loại ngon nhất là húng láng rồi đến húng quế, húng chanh. Nhìn chung lá của chúng chứa ít tinh dầu (0,05-0,12%), trong tinh dầu có đến 65,2% các hợp chất phenolic trong đó có một chất màu đỏ là colein. Các loại húng đều có tác dụng sát khuẩn đường hô hấp trên: lợi phế (bổ phổi), trừ đờm, giải cảm, làm thông mũi họng là nhờ colein.

Tùy theo món ăn bà con mình thường thêm thắt một số loại rau mà ngoài chức năng... ngon miệng, chúng đều có lợi cho sức khỏe như bắp chuối thì lợi gan mật, lợi sữa nên dùng cho phụ nữ sau khi sinh. Còn rau muống bào thì có tác dụng giải độc, thông đại tiểu tiện, chữa táo bón, tiểu gắt, tiểu buốt. Muốn có nhiều chất xơ để chống táo bón, giảm tiểu đường hãy ăn rau muống mỗi ngày.

Ăn rau sống cũng phải biết cách

Đã gọi là "sống" thì rau phải tươi mới giữ được các hoạt chất trong đó. Bạn mua về phải rửa rau từng lá một dưới dòng nước chảy để trứng giun (thứ mà bạn không nhìn thấy) rời ra khỏi lá rau. Rau thơm cũng phải rửa kỹ như vậy. Tiếp đến bạn hòa thuốc tím ngâm rau trong 30 phút mới vớt ra, dùng nước sạch giội lại, vẩy khô rồi mới xếp lên đĩa. Bạn nào có máy ozone thì bỏ ngập rau trong chậu nước rồi đưa đầu sục ozone trong 20 phút. Những cách làm này sẽ giúp chúng ta cải tạo rau thành "sạch".

Nếu bạn là người ăn cơm bụi thì chả nên xơi món rau sống vì răng bạn có sắc cũng không "nhai" chết trứng giun và vi khuẩn. Dịch vị có nồng độ axít cao cũng không ăn nhằm gì với trứng giun, ấu trùng sán hay vi khuẩn Helicobacter Pylori. Rau sống chỉ hấp dẫn và bổ dưỡng nếu bạn biết cách ăn sạch