Tai nạn giao thông

Lê Tấn Tài

 

Tai nạn giao thông là sự cố xảy ra khi các phương tiện như máy bay, tàu thủy, xe lửa, ô tô, xe máy, xe tải, xe buýt, xe đạp và người đi bộ di chuyển trên các loại đường như đường hàng không, đường thủy, đường sắt và đường bộ. Những tai nạn này có thể gây ra thương vong nghiêm trọng, thiệt hại tài sản và tác động xấu đến cuộc sống cá nhân và xã hội. Nguyên nhân của tai nạn giao thông bao gồm vi phạm luật giao thông, điều kiện đường xấu, thời tiết khắc nghiệt và sự cố kỹ thuật trên phương tiện. Năm 2013, có 54 triệu người trên toàn cầu bị thương trong tai nạn giao thông, dẫn đến 1,4 triệu trường hợp tử vong – con số này tăng từ 1,1 triệu vào năm 1990. Trong số này, khoảng 68,000 trường hợp xảy ra với trẻ em dưới năm tuổi. Tai nạn giao thông là vấn nạn có tầm ảnh hưởng toàn cầu, xảy ra mọi nơi và thời điểm, gây thất thoát lớn về người và tài sản, tác động nghiêm trọng đến phát triển kinh tế và xã hội. Liên Hợp Quốc ước tính hàng năm có khoảng 1,3 triệu người tử vong và 20 – 50 triệu người bị thương trong tai nạn giao thông, đây là nguyên nhân chính gây tử vong cho nhóm tuổi từ 5 đến 44.

* Tai nạn đường bộ là các sự cố xảy ra trong quá trình di chuyển trên đường bộ, liên quan đến nhiều loại phương tiện như ô tô, xe máy, xe tải, xe buýt, xe đạp và người đi bộ. Các tình huống lật xe xảy ra khi phương tiện bị lật nghiêng hoặc lật úp, thường do các yếu tố như chiều cao của xe, trọng tải lớn, tốc độ quá nhanh và quỹ đạo vòng cung. Thời tiết đóng một vai trò quan trọng trong tai nạn giao thông, khi điều kiện thời tiết xấu như mưa, tuyết, băng đá và sương mù tạo ra khó khăn trong việc điều khiển xe và có thể dẫn đến tai nạn. Những sai lầm của tài xế cũng góp phần gây ra tai nạn, bao gồm vi phạm tốc độ, không tuân thủ tín hiệu đèn giao thông, sử dụng điện thoại khi lái xe, vi phạm quy tắc giao thông, thiếu tập trung và lái xe trong tình trạng mệt mỏi hoặc say rượu.

Theo nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tỷ lệ tử vong hàng năm do tai nạn xe hơi, xe vận tải và xe gắn máy đạt 11.1 trên 100,000 người vào năm 2019. Con số này cao hơn 2.3 lần so với chỉ số trung bình của các nước giàu. Trong khi 21 quốc gia giàu khác đã giảm tỷ lệ tử vong trong tai nạn giao thông từ năm 2015 đến 2019, Mỹ vẫn duy trì mức tử vong tương đối cao. Chỉ có Chile gần bằng Mỹ về tỷ lệ tử vong, đạt 10.5 trên 100,000 người năm 2019. Tỷ lệ thấp nhất trong số các quốc gia giàu là Na Uy, chỉ 2 trên 100,000 người. Sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng phương tiện giao thông đường bộ là nguyên nhân chính gây ra tình trạng này. Mỗi năm, hàng triệu xe gắn máy và ô tô ra đời trên toàn cầu, song đi kèm với tăng trưởng này là những hạn chế và vấn đề liên quan đến các loại xe.

Suốt nhiều năm qua, các tai nạn gây thương vong do xe bus gây ra trên khắp thế giới đã gieo rắc nỗi sợ hãi trong lòng người tham gia giao thông mỗi khi bước ra đường. Sau đây là một số vụ tai nạn đau lòng liên quan đến xe bus. Năm 2008, một tai nạn kinh hoàng xảy ra tại Hồng Kông khi chiếc xe bus số 27A mất kiểm soát và lao từ một cây cầu cao xuống đường phố bên dưới, khiến 18 người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương. Năm 2014, một xe bus mất kiểm soát và lao xuống vực sâu tại vùng núi Tak, Thái Lan, nơi nổi tiếng với những cung đường đèo nguy hiểm, cướp đi sinh mạng của 30 người và gây thương tích cho 22 người khác. Năm 2015, Cộng hòa Séc chứng kiến một vụ tai nạn khủng khiếp khi chiếc xe bus du lịch mất kiểm soát và lao vào một con suối với ít nhất 8 người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương. Năm 2016, California trở thành hiện trường của một vụ tai nạn đáng thương khi một chiếc xe bus du lịch rơi xuống vực sâu, khiến 13 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương. Năm 2016, trong một vụ va chạm tại Brazil, xe bus chở bệnh nhân đâm vào một xe bồn, gây ra vụ nổ và cháy lớn. Cả lái xe bồn và 19 hành khách trên xe bus đã thiệt mạng, nhiều nạn nhân bị thiêu cháy. Năm 2018, tại Colombia, một vụ tai nạn khủng khiếp xảy ra khi xe bus chở hàng trăm người mất kiểm soát trên đường dốc và đâm vào khu vực núi rừng. Ít nhất 32 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương trong vụ việc này. Ngày 17/4/2023, một chuyến xe bus tại Ấn Độ chở các nghệ sĩ đoàn ca múa nhạc đã gặp nạn và rơi xuống một hẻm núi ở miền tây nước này, khiến 13 nghệ sĩ thiệt mạng và 29 người bị thương. Ngày 11/6/2023, Australia chứng kiến một vụ tai nạn đau lòng khi chiếc xe bus chở người tham dự đám cưới bị lật nghiêng trong hành trình trở về từ một vùng rượu vang ở miền Đông, ít nhất 10 người đã thiệt mạng và 25 người phải nhập viện. Ngày 15/6/2023, 15 người đã thiệt mạng tại Canada trong một vụ tai nạn giữa xe container và xe bus chở người cao tuổi và khuyết tật gần thị trấn Carberry, tỉnh Manitoba. Ngày 11/9/2022, tại Cameroon, chiếc xe bus chở 67 người đã gặp nạn trên Quốc lộ 1 gần thủ đô Bangui, khiến 12 người thiệt mạng và hơn 40 người bị thương.

Đoạn video sau đây tái hiện những cảnh tượng tại Sipirok – một thị trấn nằm ở tỉnh Bắc Sumatra của Indonesia, đồng thời cũng là thủ phủ của hạt Nam Tapanuli. Khu vực này nổi tiếng với đoạn đường cao tốc Batu Jomba Sipirok, một tuyến đường thiếu bảo trì đúng mức, gây ra nhiều khó khăn và rủi ro đặc biệt trong điều kiện thời tiết ẩm ướt.

* Tai nạn đường sắt có thể xảy ra tại bất kỳ điểm nào trên toàn cầu và gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Va chạm giữa xe lửa với các phương tiện đường bộ như ô tô, xe tải và xe máy đang di chuyển trên đường ray là một nguy cơ đáng lo ngại. Hệ thống lớn đường sắt không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc tuân thủ tiêu chuẩn an toàn cao.

Nguyên nhân gây ra các vụ tai nạn xe lửa có thể đa dạng, đặc biệt do lỗi con người. Một trong những yếu tố chính dẫn đến tai nạn là sai sót của lái tàu, như việc không tuân thủ quy tắc, bất chấp tín hiệu đèn cảnh báo, vận tốc quá nhanh, không giữ khoảng cách an toàn giữa các tàu hoặc thiếu khả năng thao tác điều khiển chính xác. Lỗi kỹ thuật trên tàu, như hệ thống phanh hoạt động không đúng, cơ cấu lái hỏng hoặc vấn đề liên quan đến đường ray cũng có thể góp phần vào các sự cố tai nạn. Sự quản lý an toàn không đạt yêu cầu, việc giám sát và tuân thủ quy tắc an toàn trên hệ thống đường sắt có thể trở nên lỏng lẻo, dẫn đến khả năng xảy ra tai nạn gia tăng. Các yếu tố thời tiết bất lợi như tuyết rơi dày, mưa bão hoặc sương mù cũng có thể giảm tầm nhìn và tăng nguy cơ xảy ra tai nạn.

Vụ tai nạn xe lửa ngày 2/4/2021 ở phía Đông Đài Loan, số người thiệt mạng trên 54 người, trong khi 156 người bị thương và nhiều người trong tình trạng nguy kịch. Đây là vụ tai nạn đường sắt nghiêm trọng nhất tại Đài Loan trong 4 thập kỷ trở lại đây. Nguyên nhân được cho là xuất phát từ một chiếc xe tải đỗ không đúng vị trí đã trôi về phía đường ray rồi va chạm với đoàn tàu cao tốc khiến các toa tàu bị trật đường ray.

Đêm 2/3/2023, tại thành phố Larissa, miền trung Hy Lạp, thảm họa xảy ra khi một tàu chở khách đâm trực diện vào một tàu chở hàng, khiến các toa phía trước bốc cháy, có ít nhất 36 người tử vong và hàng chục người bị thương. Nhiều người trong số 350 hành khách trên tàu là sinh viên ở độ tuổi 20 trở về Thessaloniki sau kỳ nghỉ cuối tuần.

Một sự kiện tai nạn xe lửa kinh hoàng tại Ấn Độ đưa ra ví dụ rõ ràng về mức độ nguy hiểm. Ít nhất 207 người thiệt mạng và 900 người bị thương khi hai đoàn tàu chở khách va chạm ở bang Odisha hôm 2/6/2023, gây nên vụ tai nạn đường sắt nghiêm trọng nhất Ấn Độ trong hơn một thập kỷ.

Hình ảnh xe lửa tông các xe cộ nằm trên đường ray

https://youtube.com/watch?v=HSGRGmYOOkQ

* Tai nạn đường thủy là những sự cố xảy ra trên nước như biển, hồ, sông và kênh đào, liên quan đến các phương tiện giao thông thủy như tàu thủy, tàu cá, thuyền và các phương tiện thủy khác. Một số loại tai nạn giao thông đường thủy phổ biến như: Va chạm giữa các tàu thủy, xảy ra khi hai hoặc nhiều tàu thủy đâm vào nhau. Nguyên nhân có thể là do sai sót trong việc định vị, không tuân thủ quy tắc an toàn trên biển, hoặc sự thiếu quyết đoán của thủy thủ đoàn. Lật tàu và chìm tàu, lý do có thể là do thời tiết xấu, quá tải hàng hoặc sai lầm trong phân bố tải trọng. Tai nạn trong hệ thống cảng biển, liên quan đến việc cập bến, xếp dỡ hàng hoá và các hoạt động khác trong khu vực cảng biển. Bão, sóng biển cao, tắc nghẽn tầm nhìn do sương mù có thể gây ra chìm tàu.

Vào tháng 4 năm 1911, tàu Titanic – con tàu lớn nhất và hiện đại nhất thời đó – lên đường từ Anh đến Mỹ trên Đại Tây Dương. Trong đêm, tại ngày 15 tháng 4 năm 1912, tàu phát hiện một tảng băng trôi trước mũi và cố gắng tránh va chạm, nhưng đã quá muộn. Vụ va chạm khiến sườn tàu nứt và nước tràn vào khoang tàu. Do trọng lượng và lượng nước, tàu chia thành hai mảnh và cuối cùng chìm vào lúc 2 giờ 18 phút ngày 15 tháng 4. Trong thảm họa này, có tới 1.517 người thiệt mạng, biến Titanic thành một trong những thảm kịch đắm tàu tồi tệ nhất trong lịch sử.

Dona Paz, một tàu xây dựng năm 1963 ở Nhật Bản, sau khi đổi tên và bán cho Philippines, trở thành phương tiện quan trọng vận chuyển hàng khách giữa các hòn đảo. Vào ngày gần Giáng sinh năm 1987, tàu Dona Paz quá tải với hơn 4.400 người thay vì giới hạn 1.518 người. Trong một ngày không may, tàu đâm vào tàu dầu, gây ra thảm họa đắm tàu, khiến 99,5% hành khách thiệt mạng, ước tính khoảng 4.386 người, chỉ còn 24 người sống sót.

Phà Sewol nặng 6.825 tấn, chở 476 hành khách trên đường đến đảo nghỉ mát Jeju, bất ngờ bị lật ngoài khơi đảo Jindo hôm 16/4/2014. Thảm hoạ tồi tệ nhất thời bình ở Hàn Quốc khiến 304 người chết, trong đó có 250 học sinh và 11 giáo viên của trường Trung học Phổ thông Danwon.

Những tai nạn tàu thuyền thường xảy ra

https://youtube.com/watch?v=ZQ0jqXZvzEA

* Tai nạn hàng không đề cập đến các sự cố xảy ra trong quá trình vận hành của các phương tiện bay như máy bay, trực thăng và các loại phương tiện không gian khác. Mặc dù xác suất xảy ra tai nạn với máy bay rất thấp, chỉ khoảng 0,00001%, nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng may mắn thoát khỏi những sự cố thảm khốc, vẫn tồn tại những tai nạn không thể dự đoán trước, kể cả với những phi công có kinh nghiệm. Tuy nhiên, cũng có những phi công thông minh và may mắn đã đưa ra quyết định đúng lúc, giải cứu cả chuyến bay khỏi nguy cơ. Tỉ lệ tai nạn máy bay do sai sót của phi công đã tăng lên khoảng 50%, một con số đáng chú ý so với quá khứ. Vận hành máy bay yêu cầu sự chuyên nghiệp cao và phi công phải trải qua nhiều năm đào tạo sâu rộng. Mỗi vụ tai nạn máy bay thường bắt nguồn từ một hoặc nhiều nguyên nhân khác nhau. Điều này có thể bao gồm lỗi kỹ thuật, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, hoặc thậm chí do hành vi phá hoại. Thật vậy, có một tỷ lệ 10% các vụ tai nạn máy bay liên quan đến hành vi phá hoại, khiến cho an ninh hàng không luôn được coi trọng. Trong quá khứ, chúng ta đã chứng kiến nhiều vụ tấn công máy bay do những kẻ khủng bố gây ra. Mặc dù tỷ lệ này không lớn, nhưng nó gợi nhớ đến sự quan trọng của việc tăng cường an ninh hàng không để bảo vệ hành khách và phi hành đoàn.

Trong thời gian gần đây, có một số vụ tai nạn máy bay nổi bật đã được ghi nhận. Tuy nhiên, chúng ta cũng không nên quên những cuộc hành trình an toàn và thành công của hàng triệu chuyến bay hàng ngày.

Ngày 11/09/2001, thảm kịch khủng bố đau lòng xảy ra khi bốn chiếc máy bay bị bắt giữ và kiểm soát bởi các tay khủng bố, trong đó có ba chiếc được biến thành vũ khí tấn công tự sát, đâm vào hai tòa tháp đôi ở Mỹ. Cái thảm kịch này đã cướp đi sinh mạng của hầu hết phi hành đoàn cùng hàng nghìn người khác, tổng số thương vong lên đến hơn 3000 người.

Năm 2009 tại New York, một vụ việc gây chú ý đã xảy ra khi một chiếc Airbus A320 va chạm với một đàn ngỗng trên không trung. Cơ trưởng sau đó đã thực hiện một động tác táo bạo bằng cách hạ cánh khẩn cấp xuống sông Hudson, cứu sống toàn bộ 155 hành khách và thành viên phi hành đoàn trên máy bay.

Cuối tháng 10/2015, một biến cố thảm khốc đã xảy ra khi chiếc máy bay A321 của Nga rơi xuống bán đảo Sinai, vụ việc này được xác định do hành động khủng bố nhằm tác động đến ngành công nghiệp du lịch và ảnh hưởng đến mối quan hệ ngoại giao giữa Nga và Italy.

Thường thì tai nạn máy bay do sự cố kỹ thuật của động cơ chỉ chiếm 20%. Các loại máy bay hiện đại đã được cải tiến và an toàn hơn đáng kể. Tuy vậy, vẫn có các trục trặc kỹ thuật xuất hiện, dẫn đến các vụ tai nạn đáng thương.

Năm 1989, một sự cố kỹ thuật kinh hoàng xảy ra khi máy bay Boeing của hãng British Midland mất điện ở động cơ số 1 và do sự nhầm lẫn, phi công đã tắt động cơ số 2, khiến máy bay mất hoàn toàn nguồn điện và kiểm soát, với kết quả thảm khốc là 47 người thiệt mạng và bị thương.

Nhiều nguyên nhân khác gây ra tai nạn máy bay, trong đó điều kiển không lưu, điều hành, vận hành nhiên liệu hoặc sai lầm kỹ thuật cũng có thể đóng góp vào các vụ việc thảm khốc. Để đảm bảo an toàn chuyến bay, một mạng lưới phức tạp và liên kết của nhiều người và phương tiện là cần thiết. Tuy nhiên, sai sót vẫn có thể xảy ra, gây ra khoảng 10% các vụ tai nạn máy bay.

Vào năm 1977, thảm họa sân bay Tenerife xảy ra khi hai chiếc Boeing 747 va chạm trên đường băng của sân bay Los Rodeos (nay là sân bay Tenerife Norte) trên đảo Tenerife, Tây Ban Nha, cướp đi 583 mạng sống và trở thành vụ tai nạn thảm khốc nhất trong lịch sử hàng không.

Năm 2019, một vụ tai nạn máy bay tại Ukraine đã xảy ra do máy bay vận tải hết nhiên liệu, làm 5 người thiệt mạng và 3 người khác bị thương.

Những tai nạn máy bay trong lịch sử ngành hàng không

Nếu những khoảnh khắc sau đây không được quay phim, sẽ không ai tin các tai nạn nầy đã xẩy ra

[]